معرفی اوراق تسهیلات مسکن
به طور کلی اوراق تسهیلات مسکن یا همان اوراق گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن، اوراقی هستند که به منظور تأمین منابع مالی برای خرید، ساخت و یا تعمیر مسکن به متقاضیان تخصیص داده می‌شود. این اوراق اولین بار سال 1388 توسط بانک مسکن و با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار، در راستای سیاست‌های دولت و بانک مرکزی معرفی شدند؛ چرا که با افزایش خرید مسکن و افزایش قیمت ها، تامین مالی برای خرید، ساخت و یا تعمیر مسکن، به یکی از دغدغه های اصلی مردم تبدیل شده بود و نیاز به ابزاری بود تا منابع مالی را از سرمایه‌گذاران خصوصی به متقاضیان وام منتقل نماید. این اوراق در ابتدا تنها به سپرده گذاران بانک مسکن اعطا میشد و آنها می‌توانستند اوراق خود را در بازار فرابورس ایران به فروش برسانند اما اکنون متقاضیان می‌توانند با تهیه این اوراق و بدون نیاز به سپرده‌گذاری در بانک، از این تسهیلات در کمترین زمان بهره‌مند شوند. این اوراق تا پایان سال 1400 به صورت ماهیانه منتشر میشد، به طور مثال نماد 9807 مربوط به مهرماه سال 98 بود ولی از اسفند ماه سال 1400 این نماد به صورت سالیانه منتشر شد، به عنوان مثال نماد تسه 1402 از ابتدا تا انتهای سال 1402 منتشر می‌شود.
خرید این اوراق صرفاً برای استفاده است نه سرمایه گذاری. بسیاری از مردم با این اوراق مانند برگه سهم برخورد می‌کنند و گاهی اوقات مشاهده می‌شود افراد پس از خرید این اوراق، آن را برای نسل های آتی خود نگه می‌دارند تا در آینده فرزندان یا نوادگان آنها از این اوراق استفاده نمایند، در حالی که این دسته از افراد به این موضوع توجه ندارند که این اوراق تاریخ انقضا دارد و پس از این تاریخ، این اوراق هیچ اعتباری نداشته و ارزش آنها صفر می‌شود.
مزایا و ویژگی‌های اوراق تسهیلات مسکن
عدم نیاز به سپرده‌گذاری: مهم‌ترین مزیت اوراق تسهیلات مسکن این است که برای دریافت وام، نیازی به سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک ندارید. این ویژگی به ویژه برای افرادی که نمی‌خواهند سرمایه خود را برای مدت طولانی در بانک مسدود کنند، بسیار جذاب است.
تسریع دریافت تسهیلات: با خرید این اوراق، میتوانید فرآیند دریافت وام مسکن را به شدت تسریع کنید. به جای انتظار چندین ماه برای سپرده‌گذاری و تکمیل شرایط وام، با پرداخت هزینه اولیه اوراق، در مدت زمان کوتاه‌تری امکان دریافت وام را خواهید داشت. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد تا سریع‌تر به هدف خرید یا تعمیر مسکن برسید.
قابلیت معامله: این اوراق علاوه بر امکان دریافت وام، یک ابزار سرمایه‌گذاری نیز محسوب می‌شود. دارندگان این اوراق می‌توانند در صورت عدم نیاز به وام، آنها را در بازار بورس به فروش برسانند.
هبه: ویژگی دیگر این اوراق، امکان انتقال آن می‌باشد و دارندگان حقیقی این اوراق می‌توانند اوراق خود را به بستگان درجه یک خود شامل پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر، فرزند، پدربزرگ و یا مادربزرگ هبه کنند. همچنین مشتریان حقوقی نیز می‌توانند اوراق خود را به پرسنل زیرمجموعه خود هبه نمایند. شایان ذکر است تمام مراحل انجام هبه توسط شعب بانک انجام می‌شود.
ارزش، محدودیت و مدت زمان اعتبار اوراق تسهیلات مسکن
مدت زمان اعتبار این اوراق به مدت 2 سال پس از تاریخ انتشار آنها می‌باشد، به طور مثال اگر در سبد دارایی خود نماد تسه 1402 را داشته باشیم، این اوراق را نهایتا می‌توانیم تا تاریخ 15/12/1404 به فروش برسانیم و در صورت گذر از این تاریخ، دیگر به هیچ عنوان به این اوراق دسترسی نخواهیم داشت و اصطلاحاً این اوراق سوخته خواهد شد.
همچنین این اوراق پس از خرید، دارای محدودیت 4 ماهه برای فروش و یا هبه می‌باشند. شایان ذکر است اوراقی که تاریخ انقضاء آن کمتر از 4 ماه می‌باشد، محدودیت فروش چهار ماهه را شامل نبوده و در مدت 2 ماه پایانی، امکان خرید و فروش را دارد. برای مثال اگر در تاریخ 01/11/1404 اوراق 1402را خرید نمائیم، در تاریخ 02/11/1404 می‌توانیم بدون هیچ محدودیتی این اوراق را به فروش برسانیم.
ارزش اسمی هر برگ از این اوراق معادل مبلغ 5.000.000 ریال (پانصد هزار تومان) می‌باشد؛ برای مثال، جهت دریافت یکصد میلیون تومان تسهیلات مسکن، مشتری بایستی تعداد 200 سهم از نماد تسهیلات مسکن را خریداری نماید. تعداد قابل معامله در هر سفارش خرید و فروش، حداکثر تعداد 1560 سهم بوده و کارمزد خرید این اوراق نیز 0.0049 درصد و کارمزد فروش آن 0.0024 درصد از مبلغ معامله می‌باشد.
نحوه تهیه اوراق تسهیلات مسکن
اوراق تسهیلات مسکن را میتوانید از طریق تمامی کارگزاری‌های معتبر در بورس اوراق بهادار خریداری نمایید ولی در صورت خرید از شرکت کارگزاری بانک مسکن و یا بانک مسکن، روند دریافت تسهیلات شما در شعب بانک مسکن یک روز زودتر انجام می‌شود. توجه داشته باشید قبل از تهیه اوراق تسهیلات مسکن، حتما از شعبه وام گیرنده تعداد اوراقی که بایستی خریداری نمایید را جویا شوید و سپس اقدام به خرید آن نمایید. همچنین فرایند خرید تسهیلات مسکن از شرکت کارگزاری بانک مسکن به شرح ذیل می‌باشد:
- خرید از طریق سامانه معاملاتی شرکت کارگزاری بانک مسکن: برای خرید اوراق تسهیلات مسکن (تسه) از شرکت کارگزاری بانک مسکن، پس از ثبت نام در سجام و دریافت کد بورسی، باید در این کارگزاری ثبت‌نام کرده و دسترسی معاملاتی دریافت نمایید. مراحل خرید اوراق تسهیلات مسکن از طریق شرکت کارگزاری بانک مسکن به شرح ذیل می‌باشد:
- ثبت‌نام در سجام: ابتدا بایستی در سامانه سجام ثبت‌نام و همچنین احراز هویت خود را تکمیل نموده و کد بورسی دریافت نمایید.
- ثبت‌نام در شرکت کارگزاری بانک مسکن: پس از دریافت کد بورسی، با مراجعه به سامانه ثبت نام غیرحضوری شرکت کارگزاری بانک مسکن، ثبت‌نام خود را انجام دهید. در این مرحله، پس از تایید، اطلاعات حساب کاربری و دسترسی به سامانه‌های معاملاتی برای شما صادر و ارسال می‌شود. ارسال دسترسی مورد نظر، بسته به زمان ثبت نام مشتریان،1 الی 2 روز کاری پس از ثبت نام آنها برایشان ارسال می‌شود.
- ورود به سامانه معاملاتی: پس از ایجاد کاربری آنلاین در شرکت کارگزاری بانک مسکن، میتوانید وارد سامانه معاملاتی شرکت کارگزاری بانک مسکن شوید.
- انتخاب و خرید اوراق تسهیلات مسکن: در این بخش، اوراق تسهیلات مسکن (تسه) را جستجو و مقدار مورد نظر را برای خرید انتخاب نمایید. قیمت و مقدار را در نظر گرفته و سفارش خرید خود را ثبت نمایید. توجه داشته باشید که اوراق تسهیلات مسکن در حال حاضر در 3 نماد تسه 1402 ، تسه 1403 و تسه 1404 منتشر شده و قابل معامله بوده و نماد های دیگر قابلیت انجام معامله را ندارند. مبلغ معامله این اوراق به صورت لحظه‌ای و روزانه درحال تغییر و نوسان می‌باشد و در روز های کاری شنبه الی چهارشنبه، از ساعت 9 الی 15 میتوانید این اوراق را معامله نمایید.
تذکر: لطفا در زمان خرید اوراق، به تاریخ انقضا اوراق انتخاب شده خود (حداکثر2سال) توجه داشته باشید.
- پیگیری و تکمیل معامله: پس از ثبت سفارش و تایید آن، اوراق به حساب بورسی شما منتقل می‌شود و میتوانید از این اوراق برای دریافت تسهیلات مسکن از بانک استفاده نمایید. لازم به ذکر است اوراق خریداری شده تا مدت زمان 4 ماه پس از تاریخ خرید، در پورتفو آنلاین شما قابل مشاهده نبوده و از یک روز پس از خرید آنها، فقط میتوانید از طریق سامانه درگاه ذینفعان بازار سرمایه ، گواهی اوراق خود را مشاهده نمایید. پس از گذشت 4 ماه از تاریخ خرید خود نیز میتوانید با ثبت درخواست تغییرکارگزارناظر اوراق خود را به شرکت کارگزاری بانک مسکن منتقل نموده و فروش خود را انجام دهید.
- خرید از شعب بانک مسکن: این اوراق علاوه بر این که از طریق شرکت های کارگزاری قابل خرید و فروش است، در شعب بانک مسکن نیز قابل معامله می‌باشد. بنابراین، هر فرد می‌تواند به راحتی اوراق را از طریق سامانه آنلاین شرکت کارگزاری و یا از طریق شعب بانک مسکن خریداری نماید.
همچنین در صورت مواجه شدن با مشکل در خرید اوراق تسهیلات از طریق شعب بانک مسکن، جهت رفع مشکل میتوانید با واحد راهکاربانکی شرکت کارگزاری بانک مسکن با شماره تلفن 75241000-021 داخلی 305 الی 307 تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
1. پس از خرید اوراق تسهیلات مسکن، از چه طریقی می‌توان برگه این سهم را دریافت کرد؟
میتوانید با مراجعه به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه، برگه سهم خود را دریافت نمایید. توجه داشته باشید برای دسترسی به این سامانه باید ثبت نام و احراز هویت سامانه سجام را انجام داده باشید.
2. اوراق تسهیلات مسکن توسط کدام بانک‌ها عرضه می‌شود؟
اوراق تسهیلات مسکن در حال حاضر توسط دو بانک ملی و بانک مسکن ارائه می‌شود. اوراق تسه مربوط به بانک مسکن و اوراق تملی مربوط به بانک ملی است.
3. چه تفاوتی بین اوراق تسه و تملی وجود دارد؟
در حال حاضر محدودیت سقف خرید اوراق تسه در هر جلسه معاملاتی 1120 برگ و در تملی 280 برگ می‌باشد. میزان عرضه اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن و همچنین میزان اعطای وام مسکن به مشتریان نیز بیشتر از بانک ملی بوده و همچنین نحوه نوشته شدن نمادها در سامانه فناوری بورس متفاوت است.
4. قیمت اوراق تسه چقدر است؟
با توجه به اینکه قیمت این اوراق به صورت روزانه و لحظه‌ای تغییر می‌کند، برای اطلاع از قیمت لحظه‌ای این اوراق به سایت مدیریت فناوری بورس تهران مراجعه کرده و از قسمت جستجو(آیکون ذره بین) ، نماد مورد نظر خود را جستجو کنید.
5. به ازای هر برگه از اوراق تسهیلات مسکن چه مبلغی وام به دارنده آن تعلق می‌گیرد؟
به ازای خرید هر برگه از اوراق تسهیلات مسکن، ۵۰۰ هزار تومان وام به دارنده اوراق تعلق می‌گیرد.
6. اوراق تسهیلات بانک مسکن تا چه مدت پس از خرید، امکان فروش ندارد؟
اوراق بانک مسکن تا ۴ ماه پس از خرید امکان فروش ندارند و در سبد سهام فرد قابل مشاهده نیستند. مگر این که کمتر از ۴ ماه تا انقضای اوراق خریداری شده فرصت باقی باشد.
7. هر کد معاملاتی (کدبورسی) در هر جلسه معاملاتی حداکثر چه تعداد اوراق تسه می‌تواند خریداری کند؟
در اوراق گواهی صادره بانک مسکن(تسه) محدودیت ورود سفارش خرید و انجام معامله به میزان حداکثر ۱۱۲۰ ورقه برای هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی برای هر نماد می‌باشد. در صورتی که نیاز به خرید اوراقی بیشتر از این مقدار دارید میتوانید از نمادهای دیگر تا سقف ۱۱۲۰ برگ خریداری بفرمایید.
8. کارمزد خرید و فروش اوراق تسه چقدر است؟
کارمزد خرید این اوراق نیز 0.0049 درصد و کارمزد فروش آن 0.0024 درصد از مبلغ معامله می‌باشد.
9. چطور می‌توان متوجه شد اوراق تسه بانک مسکن به حساب تعلق گرفته است؟
جهت استعلام از تعداد و نوع اوراق متعلق به خود ابتدا باید در سایت درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه ثبت نام نمایید. پس از ورود به پنل برای اطلاع از تعداد سهام‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری خود، در قسمت درگاه الکترونیک سهامدار، بخش اوراق بهادار، سبددارایی خود را مشاهده کنید.
10. دلیل محدودیت فروش 4 ماهه اوراق تسهیلات مسکن چیست؟
با توجه به ماهیت این اوراق که صرفا برای دریافت تسهیلات از بانک مسکن بوده و به دلیل محدودیت و تاریخ انقضاء آن مناسب سرمایه گذاری نمی‌باشد، این محدودیت از سوی ناشر آن برای این اوراق درنظر گرفته شده تا از نوسان بی رویه و سفته بازی آن جلوگیری شود.
