شنبه 6 مرداد 1397

ترازنامه

ترازنامه اظهارنامه‌ای مالی است که میزان دارایی‌های یک شرکت، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در یک‌زمان مشخص خلاصه می‌کند و به استفاده‌کنندگان آن نشان می‌دهد. این ۳ بخش در ترازنامه‌ها، این ایده را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که داشته‌ها (دارایی‌ها) و چه دیونی (بدهی‌هایی) دارد و صاحبان شرکت چه مقدار سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
 
حساب‌های شرکت در ترازنامه از فرمول زیر پیروی می‌کنند:
 
دارایی‌ها= بدهی‌ها+ حقوق صاحبان سهام
 
 
ترازنامه اسم خود را از این واقعیت می‌گیرد که دو طرف معادله بالا (دارایی‌ها در یک‌طرف و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در طرف دیگر) باید در تعادل باشد. این جمله نگفته واضح است: یک شرکت باید تمام مایملکی (دارایی‌ها) که دارد یا با قرض گرفتن پول از بانک‌ها و مؤسسات سرمایه‌گذاری (بدهکار شدن) یا با جذب سرمایه علاقه‌مندان به آن کسب‌وکار (حقوق صاحبان سهام) تهیه کند.
 
به‌طور مثال، اگر یک شرکت، وام پنج‌ساله به ارزش ۴ میلیارد تومان از بانک دریافت کند، حساب دارایی‌ها در ترازنامه، در بخش موجودی نقد، به میزان ۴ میلیارد تومان افزایش پیدا می‌کند. از طرفی، در سویی دیگر بدهی‌های شرکت (مشخصاً بدهی‌های بلندمدت)، نیز افزایش ۴ میلیارد تومانی خواهد داشت و دو طرف معادله به توازن خواهد رسید.
 
اگر شرکت از طریق افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سرمایه‌گذاران ۸ میلیارد تومان جذب سرمایه کند، دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن شرکت، به همان میزان افزایش می‌یابد.
 
همین‌طور تمام منافعی که شرکت از فعالیت‌های خود به دست می‌آورد، به حساب صاحبان سهام خواهد رفت که نشان‌دهنده دارایی‌های خالص صاحبان شرکت است. این سودها در بخش دارایی ترازنامه، به‌صورت پول نقد، خرید زمین و مستغلات، فهرست موجودی یا دیگر دارایی‌ها متوازن خواهد شد.
 
همان‌طور که در مثال‌های فوق دیدید دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام، هرکدام از حساب‌های کوچک‌تری تشکیل‌شده‌اند که همه منابع مالی در این حساب‌ها دسته‌بندی می‌شوند. نکته مهم اینجاست که نام و ماهیت این حساب‌ها بر اساس صنایع مختلف می‌توانند متفاوت باشند، برای مثال اجزای دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه یک بانک با یک شرکت تولیدکننده مواد پتروشیمی متفاوت است.