آربیتراژ
به کسب سود از طریق اختلاف قیمت در دو بازار مختلف آربیتراژ می‌گویند. این اختلاف می‌تواند از لحاظ زمانی باشد مثل بازار نقد و آتی، و هم از نظر مکانی مثل تفاوت نرخ در دو بازار در مکان‌های جغرافیایی متفاوت باشد. یکپارچگی بازارهای مالی امکان آربیتراژ به علت اختلاف در مکان بازار را تقریبا به صفر رسانده است.
این نوع آربیتراژ در بازارهای کالایی به علت وجود هزینه نگهداری و حمل و نقل و... که باعث ایجاد قیمت‌های متفاوت برای یک کالا می‌شود، اتفاق می‌افتد.
اما اختلاف به علت تفاوت در زمان، فرصت آربیتراژی را برای هم بازارهای مالی و کالایی از طریق قرارداد آتی ایجاد می‌کند.
آربیتراژ در بازار آتی سهام زمانی اتفاق می‌افتد که فرد با حذف ریسک نوسانات قیمت در طول زمان سهم پایه را در یک بازار (نقد و آتی) خریده و در بازار دیگر به فروش
برساند.
• قیمت‌های بازار آتی بالاتر از نقد باشد: آربیتراژگر می‌تواند سهم پایه را در بازار نقد خریده و به طور همزمان در بازار آتی با قیمت مشخص به فروش برساند.
خرید سهم به تعداد ۱۰۰۰۰ به قیمت ۳۰۰۰ ریال در بازار نقد و فروش یک قرارداد سایپا (هر قرارداد در نماد سایپا شامل ۱۰۰۰۰ سهم است) در بازار آتی به قیمت ۴۰۰۰ ریال:
سود ناخالص
ریال ۱.۰۰۰.۰۰۰ = ۱۰.۰۰۰ × (۳.۰۰۰ - ۴.۰۰۰)
کارمزد خرید در بازار نقد
۱۴۸.۸۰۰= ۰۰۴۹۶/۰ × (۱۰.۰۰۰ × ۳.۰۰۰)
کارمزد فروش در بازار آتی
۱۹۸.۴۰۰ = ۰۰۴۹۶/۰ × (۱۰.۰۰۰ × ۴.۰۰۰)
مالیات فروش کارمزد تسویه
۴۰۰.۰۰۰ = (۰۰۵/۰ + ۰۰۵/۰) × (۱۰.۰۰۰ × ۴.۰۰۰)
کارمزد ورود به دوره تسویه و مالیات فروش
(سود خالص) ۹.۲۵۲.۸۰۰ = (۴۰۰.۰۰۰ + ۱۹۸.۴۰۰ + ۱۴۸.۸۰۰) - ۱۰۰۰۰۰۰۰ (سود ناخالص)
در مثال فوق سود حاصل از آربیتراژ ۹,۲۵۲,۸۰۰ریال می‌باشد که با توجه به سرمایه مورد نیاز شامل ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال بابت خرید سهم از بازار نقد و ۵,۶۰۰,۰۰۰ ریال بابت وجه تضمین اتخاذ موقعیت باز سایپا ۰۴ در بازارآتی بازده این سرمایه‌گذاری برابر با ۲۶ درصد است.