سهام ارزان قیمت بخریم یا گران؟

چگونه از نسبت P/E در انتخاب سهام استفاده کنیم؟

بزرگترین اشتباهی که عموم مرتکب آن می شوند این است که بجای توجه به ارزش ذاتی سهام به قیمت آن توجه می‌نماید « چارلز داو»

 اکثر سرمایه‌گذاران بی تجربه دوست دارند که سهام ارزان بخرند. البته انجام اینکار عیب و اشکالی ندارد به شرطی که هدف سرمایه‌گذار مذکور از ارزان بودن سهام، ارزان بودن سهام در برابر ارزش ذاتی آن باشد، نه کم بودن قیمت سهام. یعنی سرمایه گذار هنگام تصمیم‌گیری در مورد یک خرید سهم، قیمت را کنار بگذارد و به این توجه کند که آیا این قیمتی که در بازار مورد معامله می‌گردد بالاتر از ارزش ذاتی سهام است یا پایین تر از آن؟
 

پایین بودن یا بالابودن قیمت سهم دلیل بر پایین بودن یا بالا بودن ارزش ذاتی یک سهم نیست و برعکس.

عموماً این دسته از سرمایه گذاران دوست دارند که در یک دامنه قیمتی از سهام که برای آنها از لحاظ منطق سرمایه‌گذاری‌شان توجیه پذیر است سرمایه گذاری نمایند. 
در واقع متناسب با بازارهای متفاوت اینگونه سرمایه‌گذاران همیشه علاقمند هستند که با میزان سرمایه خود سهام با قیمت پایین ولی تعداد زیاد خریداری نمایند چون تجربه خاصی در زمینه سرمایه‌گذاری ندارند و از سرمایه‌گذاری در سهام با قیمت بالا می‌هراسند.

یعنی در واقع حاضر نیستند سهام با قیمت بالا بخرند چونکه احتمال می‌دهند در صورت خریدن سهام گران قیمت و با تعداد کم سرمایه آنها بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرد تا سهام ارزان، که این اشتباهی بزرگ در منطق سرمایه گذاری است چطور که ما نمونه بسیار زیادی از سهام را طی چند سال اخیر داریم هرچند دارای قیمت پایین بودند ولی میزان بازدهی که اینگونه سهام به سرمایه‌گذاران ارایه دادند خیلی پایین‌تر از سهام با قیمت بالا بوده است.
 

تفسیر سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از سهم ارزان

اما سرمایه گذاران باتجربه و حرفه ای تفسیر کاملاً متفاوتی از ارزان بودن سهام دارند به گونه ای که امکان دارد از نظر آنها حتی سهمی که دارای قیمتی بالاتر از دامنه قیمت بازار است ارزان تر از سهام با قیمت پایین باشد.

بعنوان مثال اگر فرض کنیم دامنه قیمتی سهام بازار حول و حوش 500 تومان باشد سرمایه گذاران حرفه‌ای ممکن است چنین بپندارند که سهام با قیمت 1500 تومان در یک شرایط خاصی از بازار، ارزانتر از سهام 350 تومانی است.

یعنی بطور خلاصه می‌توان گفت که سرمایه‌گذاران ارزشی بدنبال سهامی هستند کهنسبت P/E آن بصورت غیرعادی پایین است. یعنی سهامی که دارای ارزش ذاتی بالایی هست ولی به قیمتی پایین‌تر از ارزش آن معامله می‌گردد.
اینگونه سرمایه‌گذاران برخلاف سرمایه‌گذاران قبلی معیار تصمیم گیری‌شان ارزش ذاتی سهام است نه قیمتی که در بازار معامله می‌گردد.

نسبت پی بر ای در بازار سرمایه تحت عنوان p/e شناخته می شوند و یکی از متداول‌ترین معیارهای ارزیابی ارزش سهام می‌باشد. نه تنها دربازار کشور ما، بلکه دراکثر بازارهای سرمایه دنیا سرمایه‌گذاران عموماً براساس نسبت p/e تصمیم به خرید یا فروش می‌نمایند. سرمایه‌گذاران به نسبت p/e به عنوان یک عامل مشخص‌کننده و تعیین‌کننده قیمت نگاه می‌کنند. یا بعبارتی اعتقاد دارند p/e منعکس کننده قیمت است و این شاخص است که سرمایه‌گذاران فعال باید به آن توجه نمایند و درک درستی از آن داشته باشند.

ترجمه مفهومی نسبت p/e این است که قیمت سهام را بر سود هر سهم آن سهام تقسیم می کنیم برای مثال * قیمت سهمی که 1000 تومان است و سود هر سهم آن 250 تومان می باشد در نتیجه p/e آن که از تقسیم قیمت بر سود هر سهم بدست می آید 4 می باشد.

* قیمت سهمی 600 تومان است و سود هر سهم آن 100 تومان است در نتیجه p/e آن 6 می باشد از لحاظ مفهوم ارزشی سهم 1000 تومانی با نسبت p/e 4 ارزان تر ازسهم 600 تومانی با سود هر سهم 100 تومانی می‌باشد همانطور که مشاهده می‌گردد ارزان‌بودن قیمت (پایین بودن قیمت) دلیل بر ارزنده بودن سهم نیست.

نسبت p/e هرچه کمتر باشد بهتر است. (البته P/e که با تحلیل به دست آمده، نه آن عددی که در سایت معاملات بورس وجود دارد و همه می‌بینند!)

اکثر سهام مرغوب (Blue cheap) در بازارهای جهانی دارای p/e بین 15 تا 30 می‌باشد و سرمایه‌گذاران ارزشی ترجیح می‌دهند که در سهام دارای p/e های 10 یا پایین‌تر سرمایه‌گذاری نمایند اگر شما تعداد زیادی سهام دارای p/e های مختلف در اختیار داشته باشید و از روش فوق پیروی کنید عمدتاً سراغ سهامی خواهید رفت که دارای p/e های پایین هستند.

یعنی اگر چنانچه شما بتوانید سهم شرکتی که دارای قیمت 1000 تومان و سود هرسهم 250 تومان است ( 4 = p/e ) بخرید ممکن است چنین بنظر آید که از نظر ارزش، خرید چنین سهامی از خرید سهامی که دارای قیمت 600 تومان و سود هر سهم 100 تومان است ارزشمند باشد.

اما موضوعی که در اینجا مطرح می شود این است که چرا عده‌ای به خریدن سهامی با پایین‌ترین p/e ممکن علاقمند هستند؟ اولین دلیل که می ‌شود گفت عمده‌ترین دلیل انتخاب سهام با پایین‌ترین p/e است اینکه بعضی از شرکت‌ها واقعاً از بعضی دیگر ارزشمندتر هستند.

قابل ذکر است که شرکت‌های بزرگ با رشد سود سریع معمولاً یک صرف بیشتری را در مقایسه با شرکت‌هایی که دارای رشد آرامی در سود هستند ارائه می‌دهند.

شرکت‌هایی که هنوز به سودآوری کامل نرسیده‌اند در صنایعی واقع شده‌اند که دارای چشم‌انداز آتی مطلوبی هستند و دارای p/e بالایی هستند. سرمایه‌گذاران به دلیل آینده مطلوب چنین شرکتی، حاضر هستند قیمت بالایی را برای چنین سهام مانند سهام شرکت‌های با تکنولوژی بالا (نرم افزار) بپردازند و بدلیل تقبل ریسک بالا انتظار بازدهی بالایی از چنین سهام را دارند.

حالا متوجه شدید چرا نباید به دلیل ارزان بودن یک سهام آنرا خریداری کنید؟ ارزان بودن با ارزشمند بودن تفاوت دارد. نکته‌ای که باید در نظر بگیرید این است که شما در بازار سهام تنها نیستید، هزاران سرمایه‌گذار دیگر در حال معامله و خرید و فروش سهام هستند. به نظر شما اگر آنها سهام ارزان را خریداری می‌کردند، قیمت سهام مزبور همچنان پایین باقی می‌ماند؟