ارزش‌گذاری به روش تصفیه
مفهوم ارزش تصفیه
تصفیه (تسویه) در لغت به معنی موازنه کردن است. مبنای ارزش‌گذاری بر اساس ارزش تصفیه، موازنه حساب‌های شرکت و پرداخت حقوق صاحبان سهام است. به بیان دیگر حساب‌ها و بدهی‌های شرکت پس از فروش دارایی‌ها پرداخت‌شده و سپس ارزش هر سهم تعیین می‌گردد.
در این شیوه از ارزش‌گذاری می‌خواهیم بدانیم اگر شرکت منحل شود و داراییهای آن به وجه نقد تبدیل شود، چه مقدار ارزش برای شرکت ایجاد خواهد شد. (هر سهم آن چه میزان می‌ارزد.)
به‌منظور محاسبه ارزش تصفیه، فرض می‌کنیم شرکت در تاریخ محاسبه، داراییهای خود را که شامل منقول و غیرمنقول است به فروش می‌رساند. پس از آن همه بدهی‌ها و تعهدات ازجمله هزینه‌های مربوط به تصفیه را پرداخت کرده و آنچه را که می‌ماند بین سهام‌داران عادی تقسیم میکند.
درنتیجه ارزش تصفیه یا ارزش با فرض انحلال، عبارت است از وجوه نقدی که شرکت بابت فروش دارایی‌ها، پس از کسر بدهی‌ها دریافت میکند. مبلغ حاصل از ارزش تصفیه، قابل تقسیم بین سهام‌داران و مالکان شرکت است. اگر بدهی‌های شرکت مساوی یا بیشتر از وجوه نقدی باشد که شرکت دریافت میکند، ارزش انحلال یا تسویه برابر با صفر شده یا مقادیر منفی می‌گیرد و به دنبال آن هیچ مبلغی به سهام‌داران پرداخت نخواهد شد. همان‌طور که گفته شد، در این روش فرض بر این است که شرکت رو به انحلال بوده و پس از فروش داراییهای شرکت، ابتدا سهم بستانکاران پرداخته شده و در انتها باقی‌مانده آن بین سهام‌داران تقسیم خواهد شد. بنابراین مبنای این روش، انحلال شرکت است. شایان ذکر است که این روش چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد اما می‌توان گفت این شیوه از ارزش‌گذاری، معیاری برای تعیین حداقل ارزش سهام ارائه می‌دهد.
فرآیند محاسبه ارزش تصفیه
هرگاه شرکت تصمیم به انحلال داشته باشد، ابتدا بدهی‌های شرکت و هزینه‌های تصفیه را از محل وجوه نقد موجود یا فروش دارایی‌ها می‌پردازد و سپس اقدام به محاسبه ارزش تصفیه می‌نماید.
فرض کنید صاحب یک شرکت هستید و قصد محاسبه ارزش تصفیه(تسویه) مربوط به هر سهم از آن را دارید.
برای این کار ابتدا باید ارزش کل داراییهای شرکت را در صورت فروش آن‌ها محاسبه نمایید. پس از فروش دارایی‌ها باید مجموع تعهدات شرکت به بستانکاران را تعیین کنید و سپس بدهی‌ها و هزینه‌های شرکت از محل فروش دارایی‌ها را محاسبه و از آن کسر نمایید.
کلیه حساب‌های بستانکاران باید توسط وجوه نقد حاصل از فروش دارایی‌ها تصفیه گردد. شایان ذکر است اگر شرکت در طول دوران تصفیه متحمل هزینه‌ای از قبیل حقوق مدیران شود، باید آن را تصفیه نماید. همچنین حقوق صاحبان سهام ممتاز به‌عنوان بدهی شرکت در نظر گرفته شده و باید پیش از تقسیم ارزش دارایی‌ها تصفیه گردد.
پس از انجام مراحل مذکور ارزش باقی‌مانده میان سهام‌داران عادی تقسیم خواهد شد.
نحوه محاسبه ارزش تصفیه
با توجه به اینکه در محاسبه ارزش تصفیه شرکت، فرض بر این است که شرکت قرار است منحل شود، ابتدا باید مجموع ارزش داراییهای شرکت پس از فروش محاسبه شده و سپس مجموع بدهی‌ها و تعهدات شرکت از آن کسر شود. لازم به ذکر است هزینه‌های تسویه نیز جزء تعهدات شرکت و حقوق دارندگان سهام ممتاز به‌عنوان بدهی شرکت در نظر گرفته خواهد شد. در نهایت از تقسیم عدد به‌دست‌آمده بر تعداد سهام عادی شرکت، ارزش تصفیه‌ی هر سهم حاصل می‌گردد. در حقیقت مازاد منابع حاصل از فروش بعد از کسر بدهی‌ها و سایر هزینه‌ها، به‌عنوان ارزش تصفیه بین سهام‌داران تقسیم می‌شود.
ارزش تصفیه هر سهم
نتیجه‌گیری
یکی از ارزش‌هایی که برای سهام شرکت در نظر گرفته می‌شود، ارزش تسویه است. در این شیوه ارزش‌گذاری، فرض بر این است شرکت در فرآیند انحلال و تسویه قرار گرفته و پس از آن داراییهای خود را به فروش می‌رساند. شرکت موظف است کلیه بدهی‌های خود را از محل فروش دارایی‌ها پرداخت نماید و در مرحله بعد مبلغ باقی‌مانده را میان سهام‌داران عادی تقسیم نماید. این شیوه از ارزشیابی کمتر میان ارزیابان و تحلیل‌گران رایج است، زیرا پایه و اساس آن بر انحلال شرکت قرار گرفته است.