اوراق مشارکت بخریم یا سهام؟

وقتی بحث سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به میان می‌آید، شما با انتخاب‌های متعددی روبرو می‌شوید. در بازار سرمایه، یک سوال متداول که در بین سرمایه‌گذاران تازه‌کار وجود دارد این است که: از بین سرمایه‌گذاری در بازار سهام و خرید اوراق مشارکت، کدامیک را انتخاب کنیم؟

برای پاسخ به این سوال، بیاید ابتدا نگاهی به سهام و اوراق مشارکت بیندازیم.  سهام و اوراق مشارکت، دو نوع از اوراق بهادار هستند که در ساختار، پرداخت سود، بازگشت سرمایه و ریسک باهم متفاوتند. برای اینکه بتوانیم به سوال اصلی‌مان یعنی مقایسه سرمایه‌گذاری در بورس و سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت پاسخ دهیم، بیایید ابتدا توضیحات کوتاهی از اوراق مشارکت و سهام را خدمت شما ارائه نماییم.

اوراق مشارکت در واقع نوعی تامین مالی و قراردادی است که بین سرمایه‌گذار و موسسات و شرکت‌ها بسته می‌شود و سرمایه‌گذار در عوض سرمایه‌ای که وارد کرده است، مقداری سود ثابت بدست می‌آورد. به علاوه، بازپرداخت اوراق مشارکت معمولا بصورت یک‌ماهه، سه‌ماهه یا شش‌ماه است و تضمین بازپرداخت سود توسط شرکتی که اوراق را منتشر کرده انجام می‌شود. 

از طرف دیگر، خرید و مالکیت سهام، نشان‌دهنده شراکت یک شخص حقیقی یا حقوقی در رشد و سود شرکت است. همچنین با دارا بودن سهام، معمولا به سرمایه‌گذاران هیچ تضمینی بابت بازگشت سرمایه‌شان داده نمی‌شود و در واقع، سودآوری این سرمایه‌گذاری تقریبا به طور کلی به رشد قیمت سهم و به عملکرد و رشد سود شرکت وابسته است.

حال بیایید به سوال اصلی برگردیم: از بین اوراق مشارکت و سهام، بهترین سرمایه‌گذاری کدام است؟
پاسخ: سهام و اوراق مشارکت، هرکدام معایب و مزایای خودشان را دارند و بستگی دارد که شما به دنبال چه نوع سرمایه‌گذاری با چه اهداف  و چه میزان ریسک پذیری هستید. برای مثال، سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، بیشتر دنبال امنیت سرمایه‌شان هستند و ترجیح می‌دهند سود ثابتی را در مدت زمانی مشخص بدست آورند. پس برای یک بازه زمانی محدود، اوراق مشارکت گزینه بهتری برای این افراد به نظر می‌رسد.
در سمت دیگر، سرمایه‌گذارانی که می‌توانند ریسک بیشتری نسبت به دارندگان اوراق مشارکت متحمل شوند و ترجیح می‌دهند در سود یک شرکت سهیم شوند و پتانسیل بالای رشد سهام را از دست ندهند، بهتر است سهام خریداری کنند.

معایب سرمایه‌گذاری در سهام این است که با داشتن سهام شرکت‌ها، هیچ تضمینی برای بازگشت سرمایه و سود کردن وجود ندارد و این در حالیست که با خرید اوراق مشارکت، سود و اصل سرمایه تضمین می‌شود. همیشه احتمال کسب سود بالاتر در خرید سهام  و احتمال ضرر نیز وجود دارد.

برای درک بهتر موضوع لازم است مزایای سرمایه‌گذاری در هر کدام از این دو نوع ورقه بهادار را به اجمال با هم مرور کنیم.

۷ مزیت مهم سرمایه‌گذاری در بازار سهام

سرمایه گذاری در بازار سهام با مزیت‌هایی همراه است که در اینجا به هفت مورد از مزایای‌ مهم سرمایه‌گذاری در بورس اشاره می کنیم.

۱ – از اقتصاد در حال رشد بهره بگیرید

همانطور که اقتصاد در حال رشد است، میزان سودآوری شرکت‌ها نیز رشد می‌کند. از آنجا که رشد اقتصاد موجب افزایش درآمدها می‌شود، تقاضا برای مصرف محصولات و خدمات شرکت‌ها نیز افزایش یافته و در نهایت بر میزان سودآوری شرکت‌ها تاثیر مثبت می‌گذارد.

۲ – بهترین راه برای پیشی گرفتن از تورم

در بررسی تاریخی روند سوددهی سهام این نکته را می‌توان دریافت که معمولا میزان کسب سود در سهام از نرخ تورم بیشتر بوده است. البته با توجه به اینکه عموماً سهام در کوتاه مدت نوسانات زیادی دارد، بهتر است در بازه زمانی طولانی‌تری سرمایه‌گذاری خود را انجام دهید.  از طرفی سهام همه شرکت‌ها نیز در بلندمدت رشد نمی‌کند و باید در انتخاب سهام دقت نمایید. خدمات مشاوره و تحلیل همفکران می‌تواند در انتخاب سهام به شما کمک کند.

۳ – خریدوفروش و معاملات آسان

شما پس از دریافت کدمعاملاتی، می‌توانید بصورت لحظه‌ای و فوری سهام یک شرکت را از طریق سیستم معاملاتی آنلاین خریداری نمایید. برای فروش سهامی که حجم معاملات بالایی دارد، معمولا مشکلی نخواهید داشت.

۴ – امکان کسب سود از دو طریق

در مقایسه با اوراق مشارکت که فقط یک راه کسب سود از آن وجود دارد (سود ثابت)، شما با خرید سهام از دو طریق می‌توانید سود کنید.
روش متداول کسب سود این است که سهام را با قیمت کمتر خریداری کرده و در قیمت بالاتر به فروش برسانید. ولی روش دومی نیز برای کسب سود در بورس وجود دارد که به (DPS) یا سود نقدی سهام مشهور است. مقدار و زمان پرداخت سود نقدی سهام شرکت‌ها، سالیانه یک‌بار در مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت‌ها تصویب می‌شود و علاوه بر سودی که از افزایش قیمت سهام بدست می‌آید، محرکی جذاب برای خرید سهام است.

۵ – دسترسی به سوابق شفاف قوانین و مقررات مشخص

تصور کنید قصد دارید یک کسب‌وکار (مانند یک مغازه با تمام وسایل) را با هدف سرمایه‌گذاری خریداری کنید، آیا میزان سودآوری گذشته آن شفاف خواهد بود؟ آیا آمارهای دقیقی به شما ارائه می‌شود؟ آیا مجوزهای مرتبط با آن کسب و کار برای شما قابل دریافت خواهد بود؟
بیشتر اوقات متوجه می‌شوید که نمی‌توان قیمت و ارزش واقعی آن کسب‌وکار را تشخیص داد و تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری روی آن با ریسک زیادی همراه خواهد بود.
اما در بازار سهام، همه اطلاعات و آمارهای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، حتی تا چندسال گذشته نیز قابل دسترس است و از آنها می‌توان برای تصمیم‌گیری استفاده کرد.

۶ – امکان نقدکردن سریع

بازهم به همان مثال کسب‌وکار بازگردیم، اگر کسب‌وکاری را راه‌اندازی کرده و همین الان تصمیم بگیرید که آنرا بفروشید، احتمال اینکه فورا برای آن خریدار وجود داشته باشد و بتوانید کسب‌وکارتان را فورا نقد کنید خیلی کم است. یکی از جذاب‌ترین مزیت‌های بازار بورس، قابلیت نقد شدن سریع سهام است و خیلی کم اتفاق می‌افتد که سهام شما غیر قابل نقد کردن باشد.

۷ – بدون نیاز به سرمایه زیاد

نیازی نیست میلیون‌ها تومان برای شروع سرمایه‌گذاری و خرید سهام در حساب بانکی‌تان داشته باشید، حداقل مبلغ موردنیاز برای یک سفارش در معاملات آنلاین فقط ۱۰۰ هزارتومان است. برای راه‌اندازی هر کسب‌وکار، به سرمایه خیلی بیشتری نیاز دارید.

۴ مزیت مهم خرید اوراق مشارکت

مزیت‌های سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت ممکن است بیشتر از اینها باشد، اما فکر می‌کنیم این ۴ مزیت‌، از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری با خرید اوراق مشارکت است.

۱ – بدون نیاز به صرف وقت

فعالیت حرفه‌ای در بازار سهام نیاز به صرف زمان برای آموزش و یادگیری و پیگیری بازار دارد و ماه‌ها و سال‌ها طول می‌کشد تا شخصی در بورس بتواند به توانایی کسب سود مداوم دست یابد. اما برای خرید اوراق مشارکت، چون سود آن همانند سپرده‌های بانکی تضمین شده و ثابت است، هیچ نیازی به یادگیری مفاهیم و اطلاعات و صرف وقت زیاد ندارید و می‌توانید با صرف حداقل وقت، اوراق مشارکت را در مبلغ دلخواه خریداری کنید.

۲ – ثابت و تضمینی بودن سود و اصل سرمایه

شاید برخی افراد این مورد را از معایب اوراق مشارکت به شمار آورند، ولی برخی افراد دیگر به ثابت بودن و تضمینی بودن سود به چشم یک مزیت نگاه می‌کنند. این دیدگاه دقیقاً به ریسک‌پذیری افراد در یک سرمایه‌گذاری مربوط می‌شود. برای شخصی که ریسک‌گریز است، سرمایه‌گذاری با سود ثابتی که از بانک بیشتر است و هیچ نگرانی بابت از دست دادن آن نیست جذابیت دارد. در حالی که در بازار سهام، هیچ چیز قطعی نیست و هیچ تضمینی برای کسب سود یا حفظ سرمایه وجود ندارد.

۳ – بدون درگیر شدن در نوسانات و هیجانات بازار

با وجود تضمین برای اصل سرمایه و سود اوراق مشارکت، فرد درگیر استرس احتمالی که در سرمایه‌گذاری در بازار سهام وجود دارد نخواهد بود. در بازار سهام همانطور که ذکر شد، عدم قطعیت و نوسانات زیادی وجود دارد و همین عامل، موجب ایجاد استرس در بسیاری از افراد می‌شود.

۴ – عدم نیاز به رقابت با بزرگان بورس

بازیگران قدرتمندی مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سبدگردان‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌ها در بازارهای مالی وجود دارد و برای شخصی که مهارت، تجربه، زمان و سرمایه کمی دارد، خرید اوراق مشارکت گاهی می‌تواند سود بالاتری نسبت به بازار سهام داشته باشد. البته بدیهی است که یادگیری مستمر می‌تواند نقش بسزایی در موفقیت شما در بازار سهام داشته باشد.

نتیجه‌گیری

نمی‌توان از میان سهام و اوراق مشارکت، قطعا یک گزینه را به عنوان بهترین سرمایه‌گذاری دانست. افراد حرفه‌ای در این زمینه، سرمایه‌گذاری را یک فرایند کاملا شخصی می‌دانند و تاکید دارند که پیچیدن یک نسخه برای همه افراد اشتباه است.
شما مجبور نیستید فقط در سهام یا اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کنید. به همان طریقی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تشکیل پرتفوی متنوعی از دارایی‌ها، ریسک‌ سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند، برای بیشتر سرمایه‌گذاران، ترکیبی از سهام و اوراق مشارکت بهترین گزینه است. برای تشکیل پرتفوی بهینه، با اختصاص مقداری سرمایه برای خرید سهام و اوراق مشارکت، شما امنیت سرمایه‌گذاری‌تان را افزایش داده و از طرف دیگر، پتانسیل رشد و کسب سود بیشتر را با دارا بودن سهام برای خود باز می‌گذارید.

اگر امنیت بیشتری در سرمایه‌گذاری نیاز دارید، وزن اوراق مشارکت را در پرتفوی خود افزایش دهید که در این صورت باید انتظار سود کمتری را نیز داشته باشید و بالعکس اگر مایلید پتانسیل سودآوری پرتفوی شما افزایش یابد، وزن بیشتری به سهام اختصاص دهید؛ به این ترتیب ریسک سرمایه‌گذاری نیز افزایش خواهد یافت.