ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی چیست؟
ارز رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال چیست؟ البته احتمالاً اسامی دیگری نیز در این زمینه شنیده‌اید، ازجمله ارز رمز، ارز مجازی، پول دیجیتال، ارز رمز پایه و … نکته این است که تمامی این اسامی به یک مفهوم اشاره دارند و آن چیزی نیست جز ” کریپتوکارنسی “. در این مقاله سعی خواهم کرد تا شمارا به‌صورت کلی با دنیای کریپتو کارنسی – cryptocurrency و ویژگی‌های آن آشنا کنم.
ارز دیجیتال ؟ ارز رمز پایه ؟ یا ارز مجازی ؟!
شاید دقیق‌ترین ترجمه برای واژه‌ی کریپتوکارنسی – cryptocurrency ، همان ارز رمزنگاری شده باشد. چراکه کریپتو به مفهوم رمز و کارنسی نیز به ارز اشاره دارد. البته که عباراتی همچون ارز دیجیتال یا ارز مجازی نیز در کشور ما بسیار مصطلح است. ارز رمزنگاری شده، نوعی از جدیدترین اختراعات و ابداعات بشر برای نقل‌وانتقالات مالی به‌صورت کاملاً رمزنگاری‌شده بر بستر شبکه‌ای به نام “بلاک چین” یا زنجیره‌ی بلوکی است. در تاریخ بشر، اولین بار رمزنگاری در جنگ جهانی دوم برای انتقال پیام و استراتژی‌های جنگی مورداستفاده قرار گرفت. پس‌ازآن به‌مرور کاربرد این الگوریتم‌ها در موارد مختلف افزایش یافت و با فرارسیدن عصر دیجیتال، استفاده از این ویژگی در کریپتوکارنسی تا برای تراکنش‌های مالی عملیاتی شد.
چرا ارز دیجیتال – CryptoCurrency به این سرعت معروف و محبوب شد؟
می‌توان گفت که پاسخ را باید در پی ویژگی‌ها و مزیت‌های جدید و شگفت‌انگیز ارزهای رمز پایه جستجو کنیم! در یک نگاه کلی می‌توان در این زمینه به موارد زیر اشاره کرد :
ویژگی‌ها و مزیت‌های کلی ارز دیجیتال :
نداشتن مالکیت دولتی یا سازمانی و نهادی
امنیت بالا
حفظ گمنامی و ناشناسی
کارمزدهای بسیار پایین
سرعت‌بالا در نقل‌وانتقالات مالی
سیستم غیرمتمرکز
مبادلات همتا به همتا
در ادامه به توضیح هریک از ویژگی‌های ارز دیجیتال خواهم پرداخت…
همان‌طور که می‌دانید، هر کشوری واحد پول رسمی و مربوط به خود را دارد. برای مثال آمریکا از دلار، انگلستان از پوند، کشورهای اروپایی از یورو، ژاپن از ین و … استفاده می‌کنند. اما ارز دیجیتال، مفهومی جدید از پول الکترونیک است که تحت مالکیت هیچ کشور، دولت و یا نهاد خاصی نیست! این‌یکی از مزیت‌های چنین ارزهایی است. تصور کنید که هیچ دولت یا حزب سیاسی‌ای توانایی کنترل و تأثیرگذاری بر روی آن را نداشته باشد. و برعکس تمام قدرت در سراسر جهان در دست افراد و مردم مختلف قرار داشته و تقسیم‌شده باشد!
البته یکی از دلایل مخالفت برخی دولت‌ها و قدرت تا در جهان با این نوع از ارزها دقیقا به همین علت عدم کنترل بازمی‌گردد. اما ازآنجایی‌که نمی‌توان با پیشرفت تکنولوژی مقابله کرد، درنهایت آن تا نیز احتمالاً تغییر موضع خواهد داد. همان‌طور که خیلی از کشورها نیز از این تکنولوژی استقبال کرده‌اند.
مزیت اصلی دیگر ارزهای دیجیتال، در امنیت بالای آن‌هاست. چنانچه ذکر شد از طریق این ارزها، تبادلات مالی و تراکنش ها رمزنگاری می‌شوند. همچنین بستری که ارز دیجیتال بر روی آن فعالیت می‌کند نیز به‌نوبه‌ی خود بسیار امن است، بله از همان بلاک چین سخن می‌گوییم! یکی از ویژگی‌های جذاب بلاک چین، خاصیت عدم‌تغییر پذیری و دست‌کاری در سوابق و گذشته‌ی آن است. البته در این زمینه بحث بسیار است و در مقالات بعدی به‌طور اختصاصی به آن خواهم پرداخت.
به‌غیراز امنیت، یکی دیگر از نکات جذاب درباره‌ی این ارزها، قابلیت مخفی و گمنام نگه‌داشتن هویت طرفین معاملات است! حتی برخی کوین تا فقط برای افزایش این ویژگی به مارکت عرضه‌شده‌اند، یعنی افزایش قابلیت گمنام و مخفی ماندن!
ویژگی دیگر کریپتوها، کارمزد بسیار ارزان (حتی بعضی‌اوقات صفر!) و نقل‌وانتقال بسیار سریع است. تصور کنید شرکتی در یک کشور وجود دارد و کارمندان و شرکایی در سایر کشورها دارد که نیاز است برای آن‌ها پول حواله کند، با استفاده از سیستم بانکی موجود و راهکارهای آن، چنین پرداختی ممکن است چندین روز طول بکشد (به دلایل مختلف ازجمله تعطیلی بانک ها، عدم هماهنگی سیستم‌های بانکداری بین دو کشور، قوانین و مقررات دست‌وپاگیر و …). اما با استفاده از ارزهای رمز پایه، می‌توان در عرض تنها چند دقیقه مبلغ را جابجا کرد! شگفتی دیگر در تفاوت مبلغ کارمزد نهفته است، در همین مثال می‌توان گفت که بسته به میزان مبلغ پرداختی، کارمزدی هنگفت موردنیاز است. اما با استفاده از کریپتو تا، این مبلغ بسته به نوع ارز رمز چیزی بین صفر یا مقداری بسیار اندک خواهد بود…!
بحث دیگر درزمینه‌ی غیرمتمرکز بودن ارزهای دیجیتال است. منظور از غیرمتمرکز این است که تحت کنترل هیچ سازمان یا نهاد خاصی نیستند و سرور مرکزی خاصی ندارند که تحت کنترل گروه خاصی باشد و آن گروه بتواند با تصمیمات سلیقه‌ای خود جلوی دسترسی عده‌ی خاصی به شبکه را بگیرد! این ویژگی برای کشورهایی ازجمله ایران نیز بسیار کاربرد دارد چراکه دیگر تحریم در این ارزها معنایی ندارد.
همچنین این ارزها برای مبادلات همتا به همتا تنظیم‌شده‌اند. یعنی برای مثال شما می‌توانید ارز موردنظر خود را به‌صورت چهره به چهره یا مجازی، ردوبدل کنید، بدون نیاز به هیچ عامل سوم یا واسطه‌ای! پس بانک‌ها نیز در مبادلات شما جایی نخواهند داشت و محدودیت‌های بانکی در امور پرداخت نیز بی‌معنا می‌شود.
علاوه بر ویژگی‌های ذکرشده، می‌توان بستر شگفت‌انگیز بلاک چین را نیز دلیلی دیگر برای محبوبیت شدید ارزهای دیجیتال دانست… بستری فوق‌العاده قدرتمند، ایمن و انعطاف‌پذیر که توانایی ورود به انواع و اقسام زمینه‌های مختلف را دارد.
درنهایت پرسش اصلی این است که اگر موارد مطرح‌شده نشانه‌ی پیشرفت بشر درزمینه‌ی خدمات مالی نیست، پس چه چیزی است؟!
مواردی که گفته شد فقط برخی از مزایای ارز دیجیتال بود و نکته‌ی مهم در این زمینه این است که این مزایا می‌تواند روزبه‌روز پیشرفت کرده و افزایش یابد و حتی از حوزه‌ی خدمات مالی نیز فراتر رود، چراکه همان‌طور که گفتم بلاک چین – blockchain چنین قابلیتی را دارد. قابلیتی که در بستر آن انواع و اقسام خدمات گوناگون شکل گیرد. البته تا رسیدن به چنین نقطه‌ای کمی نیاز به زمان‌داریم.
بیت کوین – BITCOIN : اولین، محبوب‌ترین، بزرگ‌ترین و ارزشمندترین. بیت کوین پادشاه ترین هاست !
حال که با برخی ویژگی‌های این ارزها آشنا شدید، می‌توان به اولین ارز رمزنگاری شده ی تاریخ نگاهی کرد، یعنی همان بیت کوین معروف! بیت کوین – BITCOIN برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا افرادی بانام مستعار “ساتوشی ناکاموتو” که گفته می‌شود اصلیت ژاپنی دارند به دنیا معرفی شد. در ابتدای کار قیمت هر بیت کوین چیزی کمتر از یک دلار بود، اما در همین بازه‌ی زمانی ۱۰ ساله که از پیدایش آن می‌گذرد، نوسانات عجیبی را به خود دیده و حتی در مقطعی تا بیست هزار دلار برای هر یک بیت کوین نیز رسیده است. جالب است بدانید اولین بار که از این ارز مجازی برای دریافت کالا یا خدماتی واقعی استفاده شد، توسط فردی آمریکایی بود که برای دریافت دو عدد پیتزا، ۱۰ هزار عدد بیت کوین پرداخت کرد! محاسبه کنید باقیمت امروزی بیت کوین، آن پیتزا چقدر برایش تمام‌شده است!
به همین مناسبت هرساله به خاطر اولین تراکنش تاریخ بیت کوین، عده‌ای از دوستداران آن در همان تاریخ دورهم جمع شده و پیتزا می‌خورند و درزمینه‌ی کریپتوکارنسی ها نیز به تبادل‌نظر می‌پردازند.
بیت کوین به‌عنوان اولین ارز رمز، تمام مزایایی که در بالا اشاره شد را دارد. اما باید بدانید امروزه در دنیا بیش از دو هزار ارز دیجیتال با انواع و اقسام اهداف و خدمات گوناگون وجود دارد. شاید نام چند نوع از معروف‌ترین آن‌ها را شنیده باشید، ازجمله اتریوم، ریپل، لایت کوین،دارک کوین، استلار و … که توضیح درباره‌ی هر کدام مفصل بوده و نیاز به مقاله‌های اختصاصی خود را دارد.
و اما سخن نهایی پیرامون تکنولوژی ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی …
در پایان می‌توان گفت ارز دیجیتال یا ارز رمزنگاری شده هنوز در ابتدای راه خود هستند. اما در عین نوپایی و با توجه به سابقه‌ی ده‌ساله‌ی آن‌ها، تا همین‌جا نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته و یکی از بهترین شیوه‌های اختراعی بشر برای مبادلات مالی است.
در این مقاله سعی کردم این نوع ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی را برای شما دوستان معرفی کنم و برخی از مزایای آن ازجمله امنیت، سرعت‌بالا، کارمزد بسیار اندک، حذف واسطه و بانک، غیرمتمرکز بودن و قابلیت گمنام نگه‌داشتن هویت را خدمت شما عزیزان توضیح دادم. اما باید توجه داشت که به‌مرور و باگذشت زمان، قطعاً ویژگی‌های این لیست افزایش خواهد یافت و کاربرد این ارزهای رمز نگاری شده نیز روزبه‌روز بیشتر خواهد شد. به‌هرحال بی‌دلیل نیست که عده‌ای این فناوری را تأثیرگذارترین اختراع بشر در قرن حاضر لقب داده‌اند، چراکه به پتانسیل‌های پرشمار آن آگاه‌اند.