چارچوب سرمایه گذاری در بازارهای مالی
تصور کنید شما آنقدر خوش‌شانس بودید که در یکی از بانک ها ۱ میلیارد تومان برنده می‌شدید. این پول بادآورده شما را راغب می‌کند تا در یکی از بازارهای مالی (با سررسید ۶ ماه) سرمایه گذاری کنید و آن را خرج نکنید. اما شما تخصص کافی در زمینه سرمایه گذاری در بازارهای مالی را ندارید لذا باید به متخصص مالی مراجعه کنید و یا دوره های تخصصی سرمایه‌گذاری را بگذرانید.
با مطالعه و جستجو در اینترنت، با دامنه وسیعی از ابزارها مانند سهام، اوراق مشارکت، اوراق اجاره و … مواجه می‌شوید. لذا به سرعت متوجه می شوید که نیاز به مراجعه به کتاب مرجعی در زمینهسرمایه گذاری دارید تا از الفبای آن تا شروع کند و با روش های حرفه ای سرمایه گذاری به پایان برساند.
در بین عموم مردم مفاهیم ریسک و بازده زیاد استفاده شده است اما درک آنها بسیار حیاتی است. در واقع عدم آشنایی با مفهوم ریسک و مشخص کردن حد سود و زیان در سرمایه گذاری ها باعث زیان های هنگفتی به عموم سرمایه گذاران شده است. به عنوان مثال ریزش شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در دی ماه ۱۳۹۲ از قله ۸۹۵۰۰ واحدی باعث زیان سنگین سهامداران و خروج آنها از بازار سرمایه شده بود. از طرف دیگر شاخص کل بازار بورس از شهریور ۱۳۹۱ تا دی ماه ۱۳۹۲ در حدود ۳۰۰% رشد کرده است.
همچنین این تجربه در بورس های مطرح دنیا اتفاق افتاده است. مانند ریزش شاخص بازار بورس آمریکا از اوایل سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۰۱ که سهام درصدی از ارزش خود را از دست دادند.
بنابراین نیاز است تا با اصول اساسی سرمایه گذاری آشنا شوید. شما به کمک فصول این کتاب می توانید سبدی از سرمایه گذاری مختلف برای خود ایجاد کرده و آن را مدیریت کنید.
چشم انداز سرمایه گذاری
شاخص کل بازار بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای زمستان سال ۱۳۹۲ تا زمستان ۱۳۹۴ چیزی در حدود ۳۰% از ارزش خود را از دست داد و به موجب این ریزش، سهامداران بخشی از ارزش سهام خود را ازدست دادند. سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا در چنین شرایطی سرمایه گذاران باید از فعالیت در بازار سهام خودداری کنند؟
هدف کتاب از طرح این مباحث آن است که شما بتوانید به این مسائل پاسخ دهید و در نهایت به این نتیجه برسید تصمیمات سرمایه گذاری، باعث ارتقای رفاه اقتصادی و سطح زندگی می‌گردد. با همین هدف دراین کتاب سعی شده مفاهیم پایه و اساسی آموزش سرمایه گذاری مطرح گردد.
در خصوص این موضوع مثال‌های واقعی زیادی هم از لحاظ نظری و هم عملی از بازار سرمایه ایران و جهان بیان شده است. در واقع یکی از چالش های سرمایه گذاری برای تازه واردها، متنوع بودن ابزارهای مالی است. برخی از این ابزارها برای سرمایه گذاری بسیار جذابند و برخی از جذابیت کمتری برخوردارند، اما هر کدام از آنها دارای درجه ریسک مشخصی می‌باشند. بسیاری از سرمایه گذارانانتظارات غیرواقعی (غیر منطقی) دارند که همین موضوع می‌تواند سبب عدم دستیابی آنها به نتیجه مورد انتظار شود. تمام هدف مقاله این است که ابزارهای مفیدی را برای سرمایه گذاری در شرایط کنونی کشور بیان کند.
اما در ایران همیشه پیشنهادات سرمایه‌گذاری اغواکننده‌ای وجود دارد که هدف اصلی آن کلاه برداریاست. در واقع این افراد با ارائه طرح‌های سرمایه گذاری با بازدهی بسیار بالا آن را کم ریسک جلوه داده که سپس جذب سرمایه های این افراد می‌شود. لذا باید در پیشنهادات سرمایه گذاری، هنر نه گفتن را بیاموزید که این سبب پیشگیری از دام‌های بسیاری که در انتظار شما در سرمایه گذاری است می‌شود.
به یاد داشته باشید راه‌های کلاهبرداری زیادی درکشور وجود دارد که می‌تواند سرمایه شما را تهدید نماید. با این حال شما براحتی می‌توانید راه‌های مقابله با این‌ها را یاد بگیرید و سرمایه خود را حفظ نمایید.
ایجاد چارچوب سرمایه‌گذاری
واژه سرمایه گذاری می‌تواند تعاریف مختلفی داشته باشد و بسیاری از فعالیت‌ها را پوشش دهد. اما معمولا به سرمایه گذاری وجه نقد روی گواهی سپرده سرمایه گذاری، اوراق قرضه ، سهام یا صندوق های سرمایه گذاری اطلاق می‌شود. اما سرمایه گذاران حرفه‌ای‌تر در زمینه‌های شامل گواهی خرید ،قرارداد اختیار خرید و فروش ، قرارداد آتی سهام، قرارداد آتی سکه و اوراق بهادار قابل تبدیل و همچنین دارایی‌های فیزیکی مانند طلا، املاک و مستغلات و ارز سرمایه‌گذاری می‌کنند.
مطمئنا هرکدام ازاین راه های سرمایه گذاری (ابزارها و بازارها) ریسک پذیری و بازدهی مخصوص به خود را داراست و هر شخصی که دراین بازارها فعالیت می‌کند چه با تحصیلات و علم دانشگاهی و چه یک شهروند عادی می‌تواند با توجه به علم و آگاهی خود تصمیماتی را اتخاذ کند.
در واقع سرمایه گذاری عبارت است از تبدیل پول و منابع مالی به یک یا چند دارایی که قرار است برای مدتی بعضا مشخص و یا نامشخص نگهداری شود. مطمئنا سرمایه گذاری آنقدر اهمیت دارد که در خصوص فعالیت در هریک از بازارهای مالی، بخواهید با فرآیند آن آشنا شوید و در خصوص آن مطالعه کنید.
همچنین ارزش فعلی سرمایه گذاری و نرخ بازدهی‌ای که قرار است در آینده به عنوان عایدی سرمایه گذار باشد نقش مهمی در فرایند سرمایه گذاری دارد. فرایند و کلیات سرمایه گذاری گرچه پیچیده و دارای ابعاد بسیاری است اما دو بعد تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری و مدیریت سرمایه دارای اهمیت بالایی است.
دارایی های مالی و اوراق بهادار قابل معامله
در این بخش واژه سرمایه گذاری به دارایی‌های مالی و اوراق بهادار قابل معامله اشاره دارد. دارایی مالی عبارت است از اوراقی که در قالب سهام از طرف شرکت ها و یا دولت برای عموم مردم منتشر می‌شوند. برخی از این دارایی ها، واقعی و قابل لمس هستند مانند طلا، نقره، الماس، آثارهنری و بطورکلی اشیا قیمتی که هر فردی می‌تواند دارای یکی یا همۀ این دارایی‌های مالی در زندگی خود باشد. برخی از آنها قابل لمس به معنای فیزیکی نیستند مانند اوراق بهادار، صندوق های سرمایه گذاری طلا.
به بیان دیگر دارایی مالی همان ابزار مالی است در واقع ورق یا سندی است که ارزش آن ناشی از یک ادعای قراردادی مانند: سهام، اوراق مشارکت و … است.
اوراق بهادار قابل معامله، دارایی مالی‌ای محسوب می‌شوند که به راحتی و با هزینه پایین در بازارهای تحت نظارت و سازمان‌یافته مانند بورس اوراق بهادار قابل خرید و فروش هستند. پس می‌توان نتیجه گرفت واژه سرمایه گذاری به هر دو دارایی مالی یعنی دارایی های واقعی و مالی اشاره دارد.
باتوجه به تعدد ابزارهای وسیع سرمایه گذاری که پیش روی شماست، ما در این مقاله قصد داریم بیشتر به دارایی های مالی بپردازیم. گرچه نکاتی که گفته می‌شود را می‌توان بر روی تمامی دارایی‌ها تا حد زیادی پیاده‌سازی کرد.
چرا باید در بورس و سایر بازارهای مالی سرمایه گذاری کنیم؟
مطمعنا برای پول و کسب آن سرمایه گذاری می‌کنیم. گرچه شاید همه‌ی ما با این جمله موافق باشیم اما نیاز داریم در این موضوع دقیق‌تر شویم و زوایای مختلف آن را بیان کنیم.
ما در حقیقت برای بهبود اوضاع مالی سرمایه گذاری می‌کنیم.
تصور ما بر این است که سرمایه گذاران در بازارهایی سرمایه گذاری می‌کنند که منافع مالی برای آنها در برداشته باشد، در برابر عوامل و عایدی‌هایی مانند اعتباری که می‌توانند درزمینهٔ مالی در مقابل دوستان و اطرافیان خود کسب کنند.
به‌طورکلی دارایی‌هایی مورد سرمایه گذاری قرار می‌گیرند که مالک آن خود فرد سرمایه گذار است، یا وام گرفته‌شده و یا پولی می‌باشد که در طول چند سال پس‌انداز شده است.
ضمن اینکه افرادی هستند که با کاهش دادن مصرف امروز خود و پس‌انداز پول آن، اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند. به‌واقع این پول فقط درجایی مانند حساب بانکی ذخیره می‌گردد اما تفاوت بزرگسرمایه گذاری آنها با یک سرمایه گذار حرفه ای در آن است که یک سرمایه گذار حرفه‌ای سعی می‌کند با اقداماتی به ارزش دارایی‌های خود بی افزاید و این‌چنین باعث بهبود مصرف خود در آینده می‌شود.
موضوعی که در ایران به‌مراتب بیشتر به چشم می‌خورد این است معمولاً مردم پس‌انداز کردن پول را به‌منزله سرمایه گذاری درست می‌دانند.
اما از طرفی نمی‌توان نقدینگی در اختیار مردم را در دست گرفت.
طبق یک نظرسنجی در خصوص نقدینگی در اختیار مردم ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۳، یک‌میلیون دلار تنها در دسترس و مالکیت نزدیک به ۱۰میلیون خانوار بوده است. این آمار در مقایسه با سال ۲۰۰۸، ۴۳% افزایش پیداکرده است.
درواقع شاهد رشد نقدینگی در جوامع مختلف بخصوص ایران هستیم. طبق آخرین آمار در شهریورماه سال ۱۳۹۷، حدود ۱۸۰۰ هزار میلیارد نقدینگی در دسترس جمعیت ۸۰میلیونی می‌باشد که می‌تواند درراه‌های مختلفی سرمایه گذاری شود. که مطمعنا بخشی از آن بازار سهام می‌باشد.
اما مشکل بزرگ در این بحث عدم آگاهی کافی صاحبان نقدینگی از راه‌های درست سرمایه گذاریاست که بعضاً همین عدم آگاهی موجب ضرر و زیان های زیادی شده است.
یکی از دلایل سرمایه گذاری علاوه بر بهبود اوضاع مالی حفظ این نقدینگی در برابر عوامل تهدیدکننده‌ای مانند تورم می‌باشد.
اهمیت مطالعه سرمایه گذاری
این مهم است که افراد ثروتمند را به یادآوریم. جدا از این، این ثروت ممکن است از ارزش حال حاضر و آینده خدمات در بازار به‌دست‌آمده باشد.
اکثر افراد باید تصمیم به سرمایه گذاری در زندگی خود را بگیرند. به‌عنوان‌مثال بسیاری از کارمندان حال حاضر یک ترکیب مطلوب از سرمایه گذاری و به‌تبع آن خرید سهام مختلف، اوراق و…را باید بدانند، چون آن را در طول زمان و به‌واسطه فعالیت شغلی خود کسب کرده‌اند.
بازنشستگی و تصمیمات مربوط به دوران آن:
پس انداز کردن سرمایه از زمان حال تا دوران بازنشستگی و راکد ماندن آن در آن دوران یکی از بحران‌های موجود در این دوره است.
این بحران در افرادی وجود دارد که پس از چند سال فعالیت و به دست آوردن سرمایه، کاری جز پس‌انداز کردن آن نمی‌توانند انجام دهند.
با توجه به هرم جمعیتی کشور ایران و جمعیت زیادی که تا چند دهه آینده به دوره بازنشستگی می‌رسند و با فرض آنکه به‌واسطه بازنشسته شدن کسب نمایند، اهمیت سرمایه گذاری بالاتر می‌رود.
برنامه‌های سنتی از چند سال قبل برای به گردش انداختن این سرمایه وجود داشته است، اما راه‌های جدیدی مانند خرید سهام، اوراق متنوع، بیمه‌های سرمایه گذاری و… می‌تواند جایگزین برنامه‌های قبلی شود.
ایجاد ثروت در طول زندگی:
در قرن ۲۱ اهمیت سرمایه گذاری بیش از قبل احساس می‌شود. چون مطالعات و ابزارهای سرمایه گذاری در این قرن افزایش پیدا کردند و سرمایه داران نیز در کنار شغل اول خود به دنبال کسب بازدهی بالاتر هستند.
از همین رو به دنبال سهام مختلف و صندوق‌های سرمایه گذاری رفته‌اند. موضوعی که در کشور ایران احساس می‌شود آن است مردم بیش از قبل بااهمیت و مفهوم سرمایه گذاری آشنا شدند اما هنوز عمق بازار بسیار کم است.
نمونه‌های زیادی از ساخت ثروت و پول را می‌توان برای شما در بازار سهام، بیمه‌های سرمایه گذاریبیان کرد که با اختصاص بخشی از درآمدها و اضافه کردن پول به آن بیان کرد که می‌تواند بعد از گذشت چند سال ثروتی قابل‌توجهی برای شما محقق کند.
جدول زیر نمونه‌ای از بیمه‌های سرمایه گذاری (بیمه عمر) است.
مقالات و مراجع رسمی شناخته‌شده، در مورد موضوعات بسیار مهمی مانند موضوعات زیر صحبت کردند که شما می‌توانید با دنبال کردن آن شانس موفقیت در بازارهای مالی را در خود بالا ببرید. این مباحث شامل موراد زیر است که این مباحث به آگاه‌تر شدن شما درزمینهٔ های مختلف سرمایه گذاری کمک زیادی خواهد کرد.
انواع دارائی‌های در دسترس برای سرمایه گذاران
آیا یک سرمایه گذار باید حتماً از یک مشاور متخصص مالی استفاده کند؟
بازده واقعی بازار در برابر بازده مورد انتظار
نحوه مقایسه انواع اوراق در کنار هم و زمان درست استفاده از آنها
فهرست صندوق های سرمایه گذاری
چگونگی فعالیت برای مدیریت و کاهش ریسک
تصمیم برای تخصیص دارائی‌ها
فعالیت در بازارهای قابل‌اعتماد