اوراق تسه چیست؟
طبق قانون بانک مرکزی افرادی که درخواست وام مسکن دارند، باید به بانک مسکن مراجعه کنند و برای افتتاح حساب یک ساله اقدام نمایند. از طرفی به‌منظور نوبت‌دهی و بهره‌مندی از وام مسکن تا یک سال اجازه برداشت از حساب مذکور، ممکن نیست. افرادی که توانایی صبر یک ساله به‌منظور دریافت وام را نداشته باشند، طبق قانون مصوب، اقدام به خرید اوراق تسهیلات مسکن می‌کنند. به‌نوعی این افراد با پرداخت مبلغی جهت خرید اوراق تسه ، نسبت به حالت عادی برای دریافت وام در اولویت می‌گیرند.
تسه یا اوراق امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق بهاداری است که در بازار عادی فرابورس ایران معامله می‌شود و منتشرکننده آن بانک مسکن است. این اوراق به صاحبان حساب سپرده سرمایه‌گذاری ممتاز بانک مسکن تعلق می‌گیرد و قابلیت معامله در بازار فرابورس را دارد.
معرفی نماد تسهیلات مسکن و مدت اعتبار آن
ازآنجاکه اوراق امتیاز تسهیلات مسکن محدودیت اعتبار دارند، برای هر سری از اوراق با در نظر گرفتن تاریخ صدور آن، یک نماد تعریف می‌شود. این نماد معاملاتی شامل کلمه “تسه” (سه حرف ابتدایی تسهیلات) و چهار عدد است. از چپ به راست، دو رقم ابتدایی این عدد مشخص‌کننده سال و دو رقم بعدی مشخص‌کننده ماه صدور آن است.
برای مثال “تسه ۹۳۰۷” نمایانگر اوراق امتیاز تسهیلات مسکن صادرشده در مهرماه ۱۳۹۳ است.
با توجه به آنکه اعتبار این اوراق از زمان صدور به مدت دو سال شمسی است؛ لذا اوراقی که سررسید آن‌ها نزدیک است، با قیمت متفاوتی در بازار فرابورس معامله خواهد شد. در مثال بالا اعتبار اوراق تسهیلات مسکن با نماد تسه ۹۳۰۷، تا تاریخ ۱۳۹۵/۰۷/۱۵ خواهد بود. لازم به ذکر است که مدت اعتبار اوراق تسه، ممکن است حداکثر تا دو دوره ۶ ماهه (مجموعاً ۱۲ ماه) با صلاحدید بانک مسکن تمدید شود.
چنانچه دارنده اوراق تسه در مدت اعتبار، از تسهیلات استفاده نکرده باشد، مبالغی که جهت خرید آن پرداخت نموده است، به او بازگردانده نمی‌شود.
نحوه استفاده از اوراق تسهیلات مسکن
محدودیت زمانی خرید و فروش اوراق تسه
امکان فروش اوراق امتیاز تسهیلات مسکن، برای اوراق منتشرشده از آبان ماه ۹۴ به قبل (تسه ۹۴۰۸ به قبل)، ۲ ماه پس از خرید آن میسر خواهد بود. البته این محدودیت برای نمادهایی که ۴ ماه از مدت معاملات آن‌ها باقی است، اعمال نمی‌شود.
این محدودیت زمانی برای کلیه اوراق منتشرشده بعد از آبان ماه ۱۳۹۴ (تسه بعد از ۹۴۰۸)، ۴ ماه پس از خرید آن است؛ یعنی خریدار تا ۴ ماه بعد از خرید اوراق تسه پس از ۹۴۰۸، امکان فروش آن را ندارد.
تعداد مجاز خرید اوراق تسه و کارمزد آن
هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی می‌تواند نسبت به ثبت سفارش خرید در کلیه نمادهای تسه مهرماه ۱۳۹۴ به قبل (تسه ۹۴۰۷ به قبل)، حداکثر تا سقف ۹۰ ورقه اقدام نماید. تعداد اوراق امتیاز تسهیلات مسکن، به میزان تسهیلات موردنظر متقاضی بستگی دارد، برای مثال اگر متقاضی تمایل به دریافت حداکثر تسهیلات خرید یا احداث واحد مسکونی (یعنی مبلغ ۳۵۰ میلیون ریال) دارد، لازم است تعداد ۷۰ ورقه اوراق تسهیلات مسکن (ارزش هر ورقه ۵ میلیون ریال) را خریداری نموده و با در دست داشتن گواهی اوراق خریداری‌شده و سایر مدارک لازم، به شعب بانک مسکن مراجعه نماید.
در مورد اوراق تسهیلات مسکن منتشرشده از آبان ۱۳۹۴ به بعد (تسه ۹۴۰۸ به بعد)، هر کد معاملاتی در هر جلسه معاملاتی مجاز به خرید حداکثر ۱۴۰ ورقه تسهیلات مسکن است.
محدودیت خرید برای اوراق تسهیلات مسکن پس از آبان ۱۳۹۴ (تسه ۹۴۰۸ به بعد) و پیش از مهر ۱۳۹۴ (تسه ۹۴۰۷ به قبل) به‌صورت هم‌زمان، در هر جلسه معاملاتی و برای هر کد معاملاتی و برای همه نمادها ۱۴۰ ورقه خواهد بود.
کارمزد خرید این اوراق ۰٫۰۰۴۹ و کارمزد فروش آن ۰٫۰۰۲۴ است.
مراحل خرید اوراق تسه چگونه است؟
برای استفاده از اوراق امتیاز تسهیلات بانک مسکن، لازم است متقاضی پیش از اقدام به خرید این اوراق، از شرایط اعطای تسهیلات بانک مسکن مطلع شود؛ زیرا چنانچه واحد مسکونی موردنظر متقاضی با شرایط و ضوابط واحدهای مسکونی مشمول تسهیلات بانک مسکن مطابق نباشد، امکان برخورداری از این تسهیلات وجود نخواهد داشت.
پس از آگاهی از شرایط اعطای تسهیلات، در صورت دارا بودن کد معاملاتی بورسی، متقاضی می‌تواند از طریق کارگزاری‌ها اقدام به خرید اوراق مذکور نماید. سفارش خرید می‌تواند به‌صورت حضوری، تلفنی، اینترنتی و یا خرید آنلاین صورت پذیرد. توجه به این نکته ضروری است که برای ثبت سفارش به‌صورت هر یک از روش‌های ذکرشده، علاوه بر دارا بودن کد سهامداری، امضای قرارداد مربوط به هر یک از این روش‌ها نیز ضروری است.
بعد از واریز مبلغ خرید اوراق به‌حساب کارگزاری و تکمیل فرم درخواست خرید، اوراق برای مشتری خریداری می‌شود. برگه گواهی اوراق خریداری‌شده بعد از گذشت سه روز کاری آماده تحویل به مشتری برای ارائه به بانک مسکن است. پس از انجام مراحل بانکی و دریافت وام از بانک مسکن، اوراق مربوطه توسط شعبه بانک باطل شده و قابل فروش نخواهد بود. در هنگام ثبت سند در دفاتر ثبت اسناد رسمی مبلغ چک وام از طرف نماینده بانک در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت.
برای معاملاتی که بین اعضای خانواده (اعضای درجه‌یک) انجام شده باشد از طرف بانک به‌عنوان معاملات صوری تلقی شده و شامل وام نخواهد شد.
قیمت اوراق تسهیلات مسکن متغیر بوده و تابع عرضه و تقاضای آن است، لذا پیشنهاد می‌شود برای مشاهده آخرین قیمت این اوراق به سایت شرکت مدیریت فناورری بورس تهران و یا شرکت فرابورس ایران مراجعه شود.
نتیجه‌گیری:
به‌صورت کلی استفاده از اوراق تسه برای دریافت وام مسکن، راهکاری است که افراد بسیاری از آن استفاده می‌کنند. معاملات اوراق تسه در فرابورس انجام می‌شود و از طریق کد بورسی و سامانه معاملاتی امکان خرید آن‌ها وجود دارد. در پایان بار دیگر خاطرنشان می‌سازد پیش از اقدام به خرید این اوراق، مطلع شود؛ به هریک از دارندگان این اوراق فقط یک تسهیلات داده می‌شود.