کارمزد معاملات قراردادهای آتی کالا

فعالان بازارهای مالی، جهت انجام معاملات ملزم به پرداخت هزینه‌ای تحت عنوان کارمزد معاملات به نهادهای مربوطه هستند. در بازار آتی کالا نیز معامله گران می‌بایست برای معاملات خود کارمزد پرداخت نمایند. درواقع کارمزد معاملات هنگام انجام معاملات از حساب معاملاتی معامله گران کسر می‌گردد.

در این مطلب قصد داریم با ذکر چند مثال نحوه محاسبه کارمزد معاملات قراردادهای آتی کالا را بررسی کنیم.

در بازار آتی کالا، ابتدا کارمزد به‌صورت ثابت بود؛ به‌نحوی‌که کارمزد ِمعامله هر قرارداد آتی سکه برابر با ۳۰۰۰ تومان و آتی زعفران برابر با ۳۰۰ تومان بود. درواقع معامله گران به ازای هر خرید یا هر فروش (فارغ از اینکه با چه قیمتی خرید یا فروش انجام می‌شود) ۳۰۰۰ و ۳۰۰ (به ترتیب برای سکه و زعفران) تومان کارمزد پرداخت می‌کردند؛ اما طی دستورالعمل بورس کالا در سال ۹۷، کارمزد معاملات آتی کالا به‌صورت درصدی از ارزش قرارداد تعیین شد. در مدل جدید، کارمزد به‌تناسب قیمت معامله تغییر می‌کند.

کارمزد معاملات آتی چگونه محاسبه می‌شود؟

طبق دستورالعمل بورس کالا (مشخصات قراردادها) کارمزد معاملات آتی کالا به‌صورت ۰.۰۰۰۶۸ ارزش قرارداد است. دقت نمایید کارمزد درصدی از ارزش قرارداد است؛ یعنی برای محاسبه کارمزد ابتدا می‌بایست ارزش قرارداد را محاسبه کرده و سپس در رقم ۰.۰۰۰۶۸ ضرب نمود. کارمزد پرداخت‌شده توسط معامله گران به نسبتی که در دستورالعمل‌های بورس کالا تعیین شده است بین کارگزار، بورس کالا و سازمان بورس تقسیم می‌شود:

نکته: بورس کالا و سازمان بورس در بدو راه‌اندازی قراردادهای آتی با دارایی‌های پایه جدید، معمولاً از سهم خود از کارمزد صرف‌نظر می‌کنند. سپس با رونق آن قرارداد آتی، اقدام به دریافت سهم خود می‌نمایند.
نکته: در حال حاضر سازمان بورس از سهم خود از کارمزد معاملات آتی پسته صرف‌نظر کرده است.

چگونه ارزش قرارداد را محاسبه کنیم؟

ازآنجایی‌که اندازه قرارداد آتی کالا در حال حاضر ۱۰۰ است، پس برای محاسبه ارزش قرارداد می‌بایست قیمتی که معامله گر معامله انجام می‌دهد را در عدد ۱۰۰ (اندازه قرارداد) ضرب نماییم.

مثال:

آقای احمدی یک قرارداد خرید آتی زعفران در سررسید بهمن نگین با قیمت ۱۳۰۰۰ تومان اخذ می‌کند. ارزش قرارداد به روش زیر محاسبه می‌شود:
ارزش قرارداد= قیمت معامله* اندازه قرارداد*تعداد قرارداد
ارزش قرارداد: ۱۳۰۰۰*۱۰۰*۱ = ۱۳۰۰۰۰۰

ارزش قرارداد برابر با ۱.۳۰۰.۰۰۰ تومان است؛ بنابراین برای محاسبه کارمزد معامله ای که آقای احمدی انجام داده، می‌بایست ارزش قرارداد را در ۰.۰۰۰۶۸ ضرب نماییم.

کارمزد معامله خرید: ۱.۳۰۰.۰۰۰*۰.۰۰۰۶۸= ۸۸۴ تومان

فرض کنید آقای احمدی موقعیت خود را با قیمت ۱۳۱۰۰ تومان به فروش برساند. برای انجام این معامله فروش نیز می‌بایست کارمزد بدهد.
کارمزد = ارزش قرارداد*۰.۰۰۰۶۸= قیمت معامله فروش*۱۰۰*۰.۰۰۰۶۸= ۱۳۰۱۰*۱۰۰*۰.۰۰۰۶۸= ۸۸۴.۶۸

دقت نمایید آقای احمدی از این معامله سودی به شرح ذیل کسب می‌کند:

سود= (قیمت فروش – قیمت خرید)*۱۰۰=(۱۳۰۱۰-۱۳۰۰۰)*۱۰۰=۱۰۰۰

اما کارمزدی که وی برای انجام این معامله می‌پردازد برابر با (کارمزد خرید+کارمزد فروش)= ۱۷۶۸.۶۸ تومان است.
درواقع اگر فردی تفاوت بین قیمت خرید و فروشش تنها ۱۰ تومان (یک پله) باشد کارمزد معاملاتش با این قیمت ها از میران سودش بیشتر خواهد بود. پس آقای احمدی باید این نکته را در نظر داشته باشد و تفاوت بین قیمت خرید و فروش را مقداری در نظر بگیرد تا کارمزد معاملات را پوشش دهد.

نکته: هر چه قیمت معامله (خرید یا فروش) بیشتر شود، میزان کارمزد نیز بیشتر خواهد بود.
نکته: روش سریع‌تر محاسبه کارمزد برابر با حاصل‌ضرب قیمت معامله ضرب‌در ۰.۰۶۸ است.

کارمزد معاملات گواهی سپرده محصولات کشاورزی چقدر است؟

کارمزد معاملات گواهی سپرده محصولات کشاورزی برابر با ۰.۰۰۲۴ ارزش معامله است.

به‌طور مثال اگر آقای احمدی از طریق سامانه آنلاین سهام اقدام به خرید ۱ گرم گواهی سپرده زعفران به قیمت ۱۲۰۰۰ تومان نماید، کارمزد معامله وی به شرح ذیل خواهد بود.

ارزش معامله *۰.۰۰۲۴ = ۱۲۰۰۰*۱*۰.۰۰۲۴= ۲۸.۸

اگر آقای احمدی ۱۰۰ گرم زعفران را از طریق سامانه سهام خریداری نماید، کارمزد معامله به شرح ذیل خواهد بود:

ارزش معامله *۰.۰۰۲۴ = ۱۲۰۰۰*۱۰۰*۰.۰۰۲۴= ۲۸۸۰

کارمزد تسویه و تحویل قراردادهای آتی کالا به چه میزان است؟

خریداران و فروشندگانی که موقعیت باز قرارداد آتی کالا (زعفران، زیره سبز، پسته) دارند و وارد فرایند تحویل می‌شوند می‌بایست به ازای هر قرارداد به میزان ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه ضرب‌در ۰.۰۰۱۴ کارمزد پرداخت نمایند.

مثال:

آقای احمدی یک موقعیت باز خرید در سررسید اسفند نگین دارد و وارد فرآیند تحویل می‌شود. با فرض اینکه قیمت تسویه در آخرین روز معاملاتی زعفران اسفند برابر با ۱۲۵۰۰ تومان باشد، میزان کارمزد تسویه و تحویل به شرح ذیل خواهد بود:

کارمزد تسویه و تحویل: قیمت تسویه روز آخر*۱۰۰* ۰.۰۰۱۴= ۱۲۵۰۰*۱۰۰*۰.۰۰۱۴= ۱۷۵۰

سخن آخر

عمده فعالان بازار آتی کالا، نوسان گیران هستند که معمولاً طی یک جلسه معاملاتی به دفعات اقدام به اخذ موقعیت خرید و فروش می‌نمایند. نوسان گیران جهت مدیریت کارمزد معاملات و کسب سود بیشتر، می‌بایست توجه ویژه‌ای به میزان کارمزد معاملات داشته باشند.