چرا سرمایه گذاران با مرحله پیش گشایش بازار مخالف هستند؟
در طی افت شدید شاخص و ریزش بسیار زیاد و غیر منطقی سهم های موجود در بازار از مرداد ماه تقریبا هر روزه شاید صف های فروش سنگین در اکثر سهم های بازار بودیم. بسیاری از کارشناسان برای اتمام اصلاح بازار راه های مختلفی را از جمله؛ حذف دامنه نوسان قیمتی و افزایش حجم مبنا، حذف مرحله پیش گشایش بازار برای جلوگیری از ایجاد صف های سنگین و … ارائه دادند.
ما در این مقاله قصد داریم به بررسی و پاسخ به این سوال که “چرا سرمایه گذاران با مرحله پیش گشایش بازار مخالف هستند؟” بپردازیم.
مرحله پیش گشایش به نفع سهامداران است یا خیر؟
قبل از اینکه به بررسی این سوال که آیا مرحله پیش گشایش به نفع سهامداران است یا نه؟ میخواهیم ببینیم پیش گشایش بازار چیست و به چه منظوری ایجاد شده است؟
در واقع مرحله پیش گشایش که قبل از شروع معاملات انجام می شود همان رقابت و چانه زنی بین خریداران و فروشندگان می باشد.
اما متاسفانه همین مرحله پیش گشایش در بسیاری از اوقات محل وقوع جنایت هایی بر علیه بسیاری از سهامداران خرد می باشد.
در واقع پیش گشایش راه را برای بازارساز ها و کسانی که قصد دست کاری قیمت را دارند به راحتی هموار می کند بدون حتی یک ریال هزینه برای آنها…
پیش گشایش در یک بازار با عرضه و تقاضای واقعی و نرمال یک ابتکار خوب بوده و خواهد بود اما در بازاری که عمده سهام در دست سهامداران حقوقی و عمده است عملاً عرضه و تقاضا به راحتی قابل دستکاری می باشد. به دو تصویر زیر توجه کنید:
این تصویر مربوط به نماد شپنا در تاریخ ۲۷ مهر ماه می باشد:
- در ابتدای بازار ۵۱ میلیون سهم در صف فروش
- در میانه بازار ۱۴۶ میلیون سهم در صفحه فروش
- در پایان بازار و در ساعت ۸:۵۹ فقط ۲۹ میلیون سهم در صف فروش
اگر به سابقه معاملات نگاهی بیندازید متوجه می شوید از ساعت ۸:۵۵ تا ساعت ۸:۵۹ بیش از ۱۰۰ میلیون سهم در صف فروش به یکباره ناپدید شده‌اند.
مثال بالا یک نمونه ساده ای از دستکاری بازار آن هم بدون حتی یک ریال هزینه می باشد که اغلب هم با پول های اعتباری کارگزاران انجام میشود.
در واقع سهامداران عمده سفارش فروش می گذارند تا سهامداران را تحریک به فروش نمایند و سپس سفارش خود را لغو می کند و اقدام به خرید سهام افرادی که در صف فروش هستند در کف قیمتی میکنند.
یا اینکه این سهامداران سفارش خرید میگذارند و صف خرید سنگین تشکیل می‌دهند و سپس سفارش های خود را لغو می کند تا سهم های خود را در سقف قیمتی به بقیه قالب کنند.
این تعریف بسیار ساده ای از اتفاقاتی است که اغلب روزها در بسیاری از سهم ها در حال رخ دادن است. این اتفاق بسیار ناجوانمردانه در میانه‌های بازار هم به وضوح قابل مشاهده می باشد مخصوصا توسط معاملات الگوریتمی.
مثلا قیمت سهام ۱۰۰۰ تومان است و شخصی سفارش سنگینی روی ۹۷۰ تومان می گذارد و وقتی قیمت به ۹۸۰ رسید بلافاصله به صورت دستی یا با برنامه نویسی و معاملات الگوریتمی سفارش را لغو می کند.
حال با این همه شرایط باید پرسید که آیا همچنان پیش گشایش نیم ساعته برای یک بازار سه ساعت و نیمه کار معقولی می باشد؟
ایا وجود پیش گشایش در بورس با عمر بسیار کم مانند بورس ایران یک کار منطقی است؟
آیا منفعت وجود پیش گشایش بیشتر است یا نبودنش؟
همچنین درمورد نمایش حجم سفارش خرید و فروش باید بررسی دوباره صورت بگیرد چیزی که این روزها شاهد هستیم. حجم صف‌های خرید و فروش نه تنها به بازار کمکی نمی‌کند بلکه اغلب باعث افزایش هیجانات و تصمیم گیری های غیر منطقی چه در صف خرید و چه در صف فروش خواهند شد
البته این کار به سود بسیاری از افرادی است که تمایل دارند از کم تجربگی افراد سوء استفاده کرده و سودهای کلانی به جیب بزنند.
در بازار کم عمقی مانند بازار ایران باید به جای حجم سفارش خرید و فروش که کاملاً قابل دستکاری هستند بر حجم معاملات تکیه کرد که یک عدد واقعی و قابل اعتناست.