چگونه از پیشخور شدن قیمت ها مطلع شویم؟

در بازار بورس گاهی شرایطی رخ می‌دهد که قیمت‌ها با نتایج تحلیل بنیادی تطابق ندارد و به گونه‌ای غیر منطقی، بالاتر یا پایین‌تر از رقم‌های پیش‌بینی شده است. این حالت را اصطلاحا پیشخور شدن قیمت ها می‌گویند. امروز قصد داریم معنای دقیق این اصلاح را بررسی کنیم. هدف نهایی این است که بتوانیم این وضعیت را در مورد سهم‌های مختلف تشخیص دهیم و معاملات خود را با در نظر گرفتن این فاکتور با ریسک کمتری انجام دهیم.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

 منظور از پیشخور شدن قیمت ‌ها چیست؟

 چه عواملی بر پیش‌خور شدن قیمت ها تاثیر می‌گذارند؟

 چگونه از پیشخور شدن قیمت ها باخبر شویم؟

منظور از پیشخور شدن قیمت ‌ها چیست؟

هدف همه تحلیل‌های بنیادی این است که فاصله قیمت روز سهم را با ارزش ذاتی آن پیدا کنند. فرض بر این است که هر سهمی در بلندمدت به سمت ارزش واقعی خود حرکت خواهد کرد. اگر مبلغ خرید و فروش فعلی یک سهم کمتر از ارزش واقعی آن باشد، احتمال رشد قیمت در مورد آن وجود دارد و خرید آن معقول به نظر می‌رسد. پیشخور شدن قیمت ها معادلات را تا حدودی به هم می‌ریزد. همان طور که گفتیم این اصطلاح به شرایطی اشاره می‌کند که قیمت‌ها و نوسان‌های یک سهم با تحلیل‌های بنیادی تطابق ندارد.

شرکت‌ها موظف‌اند گزارش‌ها و صورت‌های مالی خود را به صورت دوره‌ای و منظم ارائه کنند. اگر این گزارش‌ها وضعیت شرکت را مناسب و رو به رشد نشان بدهند، قاعدتا قیمت سهام باید رشد کند. بر عکس این شرایط نیز وجود دارد. یعنی زمانی که گزارش‌ها چندان مثبت نیستند، به صورت منطقی قیمت‌ها باید کمتر شوند. گاهی این روند عملی نمی‌شود. یعنی قیمت سهام یک شرکت یا سهم‌های یک صنعت، قبل از این که گزارش‌های جدید منتشر شود یا تغییری در صورت‌های مالی رخ دهد، بالا و پایین می‌رود. در چنین شرایطی می‌گویند قیمت‌ها پیشخور شده‌اند.

چه عواملی بر پیشخور شدن قیمت ها تاثیر می‌گذارند؟

موارد متعددی را می‌توان از جمله عوامل تأثیرگذار بر پیشخور شدن قیمت ها مطرح کرد. برای مثال وقتی اخباری منتشر می‌شود که انتظار می‌رود روی صنعت خاصی تأثیر بگذارد و رونق آن را کاهش یا افزایش بدهد. گاهی نیز اخبار مربوط به تصویب مصوبه‌های جدید به گوش می‌رسد که روی فرایندهای یک صنعت خاص اثر خواهد گذاشت. در چنین شرایطی، قبل از انتشار گزارش‌ها و صورت‌های مالی جدی، یعنی قبل از این که در عمل تغییر رخ داده باشد، قیمت‌ها دچار نوسان می‌شوند.

تغییرات بنیادی در شرکت‌ها نیز یک عامل دیگر است. زمانی که هنوز خبری به صورت رسمی اعلام نشده است اما تحولات شرکت اصطلاحا به بیرون درز کرده و مردم از طریق شایعه‌ها و اخبار تاییدنشده، اطلاعاتی پیدا کرده‌اند. در این حالت نیز قیمت‌ها دچار نوسان‌هایی می‌شوند که با تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها مطابقت ندارند.

عامل مؤثر دیگر، تغییر در قیمت‌های جهانی است. این مسئله به ویژه در مورد شرکت‌هایی که محور فعالیت‌شان بر صادرات و واردات می‌چرخد، دیده می‌شود. فعالیت این گونه شرکت‌ها کاملا تحت تأثیر قیمت‌های جهانی است و اگر اخباری مبنی بر تغییر در این قیمت‌ها منتشر شود، قیمت سهام آن‌ها با نوسان مواجه می‌شود. این تأثیر قبل از منتشر شدن صورت‌های مالی رخ می‌دهد و قیمت‌ها پیشخور می‌شوند.

نوسان‌های نرخ ارز در بازار آزاد بر همه بازارها کم و بیش اثرگذار هستند و طبیعتا روی بورس نیز تأثیر خواهند گذاشت. این تأثیر روی بعضی سهم‌ها بیشتر و روی بعضی دیگر کمتر است. در هر صورت، گاهی کاهش یا افزایش نرخ ارز، عامل پیشخور شدن قیمت‌ها است.

هر کدام از این عوامل ممکن است شرایطی را پدید آورند که در آن، هنگام باز شدن سهام یک شرکت، تعدیل مثبت اما نوسان قیمت منفی و رو به پایین باشد. عکس این شرایط نیز ممکن است پدید آید. یعنی سهام با تعدیل منفی اما نوسان مثبت مواجه شود.

در مجموع توجه به یک نکته مهم ضروری است: گاهی اخبار و شایعات می‌توانند بیشتر از گزارش‌های رسمی شرکت‌ها، روی قیمت‌ها تأثیر داشته باشند.

چگونه از پیشخور شدن قیمت ها باخبر شویم؟

هر کسی که قصد معامله و خرید و فروش در بورس را دارد، لازم است بتواند این شرایط را تشخیص دهد. در غیر این صورت، در دام پیشخور شدن قیمت‌ها می‌افتد و دچار ضرر می‌شود. راهکارهای زیر می‌توانند در این زمینه مؤثر باشند:

قبل از هر چیز لازم است نسبت p/e سهم را در نظر بگیرید. نسبت پی به ای انتظار سرمایه‌گذاران از بازدهی آینده یک سهم را نشان می‌دهد و به آن نسبت قیمت به درامد نیز گفته می‌شود. این نسبت یکی از فاکتورهایی است که برای ارزش‌گذاری سهام مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ضرب این نسبت در سود سهام یا eps، ارزش یک سهم به دست می‌آید. مثلا اگر p/e یک سهم ۵ و قیمت آن سهم ۱۰۰ تومان باشد، ارزش سهام آن شرکت ۵۰۰ تومان است. حال اگر قیمت روز این سهم کمتر از ۵۰۰ تومان باشد، خریدن آن منطقی است و انتظار کسب سود از آن می‌رود.

برای اطلاع یافتن از پیشخور شدن قیمت ها، لازم است این فاکتور را در نظر داشته باشیم. برای مثال اگر نسبت p/e یک سهم ۶ بوده و حالا رسیده به ۱۵، باید تعدیل مثبت خیلی شدیدی رخ دهد تا این نسبت دوباره به حالت منطقی برگردد.

مسئله دیگر، جو بازار در روزهای بازگشایی سهم است. اگر جو بازار مثبت باشد، یعنی میزان تقاضا بیشتر از عرضه باشد، حتی با تعدیل منفی نیز قیمت‌ها رشد خواهند کرد.

همچنین لازم است انتظارات بازار را در نظر بگیرید. بازار طبق شرایط مختلف، میزانی حدودی برای تعدیل در نظر دارد. اگر این انتظارات براورده نشوند، نوسان‌هایی در قیمت‌ها رخ خواهد داد. مثلا ممکن است یک سهم تعدیل مثبت بدهد اما این تعدیل کمتر از انتظار بازار باشد، در این حالت نوسان منفی خواهد بود.

سخن آخر

پیشخور شدن قیمت ها اصطلاحی است که به یک وضعیت خاص در بازار اشاره دارد؛ زمانی که بدون دلیل منطقی قیمت‌ها زیاد و کم شوند. در این حالت نوسان قیمت‌ها با تحلیل‌های بنیادی مطابقت ندارد؛ یعنی قبل از این که گزارش‌ها و صورت‌های مالی شرکت‌ها منتشر شوند و عملا تغییری رخ دهد، قیمت‌ها تغییر می‌کنند. در این حالت، قیمت پیشخور شده است و دگر در زمان انتشار گزارش‌ها افزایش یا کاهش چشمگیر نخواهد داشت. سرمایه‌گذاران باید بتوانند این شرایط را تشخیص دهند. اگر سهامی خیلی سریع رشد کرده یا کاهش قیمت داشته است، بهتر است به امید منتشر شدن گزارش‌هایی که اوضاع را بهتر کنند خرید نکنید. در غیر این صورت ممکن است در دام پیشخور شدن قیمت ‌ها بیفتید.